Report of Three Residents of about the Threat of Johorese War vessels in the Batang Hari River, 11 September 1714

UIT: DAGHREGISTERS VAN BATAVIA, 11 SEPTEMBER 1714 [BEGINNEND BIJ FOL. 1148]

Translaat

Relaas gedaen door de inwoonders alhier Intje Nonnit, Intje Restant, en Kiewerie Sarana aen den onderkoopman en resident Isaac Panhuys op den 11en september 1714 nopende het gedoente der Johoresen binnen dese Jambyse rivier.

Dat zij op den 8en deser met en benevens vier vaertuygen door de pangerans rijxbestierders Tommagon Mancoeboemy [fol. 1149] en Natta Ningrat afgevaerdigd, ter ordre van den resident almede met een welbemande vaertuyg op bekomen berigt dat de Johoresen binnen dese revier gevallen waren etc., naer omlaag zijn gesonden, ten eynde op het gedoente van voorsz. Johoresen te letten, mitsgaders ordre dat wanneer vijandelijk mogte werden aangetast, alsdan gewelt met geweld tegen te gaen, en deselve des doenlijk met den anderen uyt dese rivier te verdrijven.

Dat zij ingevolge van dien des anderen daags aen de qual Njor gekomen zijnde van de Orang-Laouts daer om her woonende, verstaen hadden dat voorsz. Johoresen met 18 â 19 vaertuygen, soo door het musquite gat, als de qual Njor voorsz. binnen dese rivier gekomen waren, en den inwoonder met soete woorden hebben tragten te disponeeren, om haren koning Sultan Kiay Gedee te abandonneeren, en haer onder de gehoorsaemheyt van haren heer en koning Djang Depertuan te begeven, onder het seggen zij het aldaer, te weten Johor, beter souden hebben dan onder haren vorst Kiay Gedee te blijven, met aenbiedinge van deselve met vrouwen en kinderen te sullen overvoeren, dog dat gedagte inwoonders sulx niet hadden willen naerkomen.

Dat voorsz. Johoresen uyt dien hoofde hun negorije aldaer, gelijk de relateurs verklaren gesien te hebben, geheel afgebrand en partije dier inwoonders gevangen mede genomen en daer alomme gerooft en gestroopt hadden.

Dat se wijders van gem. Orang-Laouts verstaan hadden, dat gem. Johoresen vervolgens vier stux handelvaertuygen van Java gekomen, en die bereets een goed stux weegs binnen dese rivier geadvanceerd waren en met zout, rijs en partije Javaense kleeden geladen waren, niettegenstaende de anachodas van dien hunne Compagnies pascedullen aen deselve hebben vertoond, vijandelijk aengetast, overrompelt, partije van de daer op geweest zijnde manschap dood geslagen en drie van deselve vaertuygen voor goede buyt mede genomen hadden, onder het seggen wij hebben af voeren soowel den oorlog tegens de E. Compagnie als tegens de Jambynesen, en wij geven om d’E. Compagnie niet, en sijn ook van meening om Malacca te veroveren, want dat hoort ons Johoresen toe etc. en vervolgens dat meteenen een preuve met Batavia wilden doen etc.

Dat voorsz. gevangene Orang-Laouts wanneer gemelte Johoresen besig waren om een der hiervoren gemelte handelvaertuygen te overrompelen, hun kans waernemende, over boort gesprongen en dus de handen dier rovers excepto 3 â 4 persoonen ontkomen zijn, en het vorenstaende aen de relateurs verhaeld hebben.[fol. 1150]

Dat zij relateurs, eyndelijk van den evengemelte gevangen geweest zijnde Orang-Laouts, wijders verstaan hadden dat Djang Dipertuan Moeda, jongen Coning tot Johor drie â vier dagen naer het ingaen van hunne pouassa, selfs in persoon binnen dese rivier meenden te komen om nog een verdere invasie, ja geheel tot hierboven aen ’s Compagnies logie te willen doen, mitsgaders dat voorsz. Djang Dipertuan Moede bereets aen Poelo Farel met 60 welbemande oorlogsvaertuygen lag.

Eyndelijk dat zij relateurs niettegenstaende tot voorbij de qual Njor geweest te zijn, geeneene dier roofvaertuygen gesien hebben, maer alle het vorenstaende van voorsz. Orang-Laouts en die gedagte Johoresen van verre met een kleene prauw hebben laten naerspeuren. Verders te hebben verstaen dat deselve bereets buyten dese rivier en in zee geraekt waren, mitsgaders dat aldaer lustig hadden hooren schieten.

Jamby in ’s Compagnies logie den 11en september 1714. (was geteeckent) Jacobus Panhuys.